Het kan nuttig zijn om het verhaal over je ontslag als het ware te ‘herschrijven’. In de psychologie heet dit dat je het script herschrijft en opnieuw verbeeldt. Deze therapeutische techniek is oorspronkelijk ontwikkeld voor slachtoffers van seksueel misbruik. Het slachtofferbeeld wordt vervangen door een beeld waarin je de situatie wél aankunt. Hieronder staat een variant op deze techniek.

Stap 1: schrijf op wat je denkt en voelt over je ontslag

Je beschrijft eerst in detail en in de tegenwoordige tijd hoe je de situatie ervaart. Ook geef je op een schaal van 0 tot 10 aan hoe vervelend het ontslag voor je voelt. Geef ook aan in welk deel van je lichaam je de pijn van het nare gevoel voelt. Tot slot schrijf je op welke gedachten hierover bij je opkomen.

Tarik, een van de medewerkers die straks zijn baan kwijt is, schrijft op dat hij niets terugkrijgt voor al zijn persoonlijke investeringen in het bedrijf. Hij ervaart stank voor dank en voelt zich de dupe van een slecht functionerende organisatie die problemen lompweg oplost door medewerkers aan de kant te zetten. Door de situatie in detail te beschrijven en niets te verdringen, neemt hij afstand. Zo kan Tarik de gebeurtenissen al voor een deel verwerken.

Stap 2: herschrijf de situatie rond je ontslag

Je herschrijft de situatie als volgt: stel je voor dat er een heel goede vriend of vriendin naast je staat. Op het moment dat je hoort dat de afdeling wordt opgeheven en jij je baan verliest, is deze vriend(in) erbij om je te helpen en steunen. Je staat er niet meer alleen voor. Die goede vriend troost je en zegt bijvoorbeeld dat je dit ontslag niet op jezelf moet betrekken. Jij hebt hier geen schuld aan, het bedrijf heeft een probleem. Jij bent iemand die juist veel kan, dat is wel gebleken uit eerdere ervaringen. Nu somt je denkbeeldige vriend(in)  op welke goede dingen je allemaal hebt gedaan. Hij of zij beschrijft je talenten en geeft aan hoe je die op een andere manier kunt inzetten.

Tarik nam als vriend zijn lievelingsoom in gedachten, die een jaar daarvoor was overleden. Hij kreeg van zijn oom te horen dat hij heel autonoom is, omdat hij de dingen altijd goed zelf kan aanpakken. Tarik ‘hoort’ ook dat hij zichzelf gelukkig voelt als hij kan kiezen voor zijn eigen waarden in het leven.

Stap 3: Kijk terug op je ontslag

Verbeeld je dat het een jaar later is. Met je vriend of vriendin blik je terug op de afgelopen periode. Je erkent hoe erg het in eerste instantie was en je denkt terug aan alles wat je hebt ondernomen om er toch beter uit te springen. Tarik verbeeldde zich dat zijn oom hem zou adviseren om zich ook verder goed te profileren. Hij bedacht dat zijn neef een social media adviseur was: die zou hem kunnen helpen met een goede LinkedIn presentatie.

Doordat Tarik zijn ontslagscript op deze manier herschrijft, gaat hij zich beter voelen. Zijn frustratie verlaat hem. Hij durft zijn netwerk in te schakelen om nieuw werk te vinden en kan duidelijk aangeven waar hij goed in is. Hij voelt dat hij een keuze heeft, namelijk werk zoeken dat bij hem past.

Werkzame ingrediënten in rescripting

Kan dat zo makkelijk? Ja, het is gebleken dat deze aanpak werkt door de mix van ingrediënten om je eigen gedrag mee te beïnvloeden:

1. Afstand nemen.

Door je ervaring gedetailleerd op te schrijven, lukt het je vaak al om afstand te nemen van de krenkende ervaring.

2. Verzachten.

Door je te verbeelden dat er een wijze vriend of vriendin naast je staat die je steunt, ontspan je al. De verkramping op je borst, rond je hart, laat je los. Je gaat dieper ademhalen en denkt bij jezelf: ik ben oké, ook al word ik ontslagen. Je stopt met je steeds maar opdraaien – of  met jezelf ook nog eens af te wijzen bovenop de nare ervaring van het ontslag.

3. Krachtbronnen aanboren

Je bekijkt jezelf uit het perspectief van je goede vriend(in) of familielid. Zo is het makkelijker om  je sterke kanten weer te ontdekken en op te sommen. Laat je goede vriend(in) ook eens vertellen hoe je eerder nare ervaringen te boven bent gekomen. Welke sterke eigenschappen blijken daaruit?

4. Visualiseren.

Doordat je jezelf een brief schrijft vanuit de toekomst, een jaar later, schakel je je verbeeldingskracht in. Je komt los van de directe emotie van het nu. Je plaatst jezelf in een tijd waarin het moeilijke en frustrerende moment al ruim voorbij is. Je hebt de problemen overwonnen, dat is geweldig. Hoe heb je dat gedaan? Geef jezelf cijfers op een schaal van 0-10. Het moment van ontslag is het dieptepunt, een 0. Een jaar later ben je er helemaal bovenop, je scoort een 10. Hoe ben je van de 0 naar de 10 gekomen? Wie heeft je daarin bijgestaan?

Door de kracht te mobiliseren die in je schuilt, maak je je los van de obsessie voor wat een ander je aandoet. Albert Ellis, de grondlegger van de Rationeel Emotieve Therapie deed de uitspraak: “de wereld is niet rechtvaardig. Door toch een eerlijke en rechtvaardige behandeling op te eisen, frustreer je jezelf. Als je dat los kunt laten, wordt de frustrerende ervaring een mogelijkheid om sterker te worden.”

Uit: Carien Karsten, Tot hier en niet verder, in 9 stappen uit je stress en burn-out, Kosmos, 2014