Laat je relatie niet failliet gaan

Thema: relatieproblemen

11 jaar geleden

In het begin van een relatie overheerst verliefdheid, de symbiotische fase. Je wilt alles doen om de ander gelukkig te maken. Je bent zo versmolten met de ander dat je dit niet alleen voor de ander, maar ook voor jezelf doet. Je doet iets voor de ander, ook zonder dat je er iets voor terugkrijgt. Als je elkaar wat langer kent verandert dit altruïstisch principe in een meer economische afrekening. Vanuit de drie emotiecirkels bekeken schuift de liefdesrelatie op van vooral hechting naar de prestatie die hoort bij de jaagcirkel. Je waardeert de ander niet alleen meer om wie die is, maar ook om wat hij of zij doet.

Voor wat hoort wat

In de fase van het samenleven word je ongewild en haast onbewust naast geliefden ook elkaars concurrenten: je rekent elkaar af op de inbreng in de relatie, het huishouden en de financiën. De onvoorwaardelijke liefde wordt meer voorwaardelijk: ik blijf bij je als ik er ook wat voor terugkrijg. In de traditionele paarrelatie met een traditionele taak- en rolverdeling brengt de man het geld binnen en zorgt de vrouw voor huishouden en kinderen. In de huidige relaties zijn de afspraken onduidelijker, de verwachtingen van elkaar niet vanzelfsprekend. Door afspraken ontstaan vaste patronen en stabiliteit. Dit economisch principe komt op de tocht te staan als er bij één van twee wat verandert. Wanneer door faillissement van een bedrijf of door reorganisatie een partner thuis komt te zitten, kunnen de emoties hoog oplopen. Door onzekerheid en angst wordt de jaagcirkel een vechtcirkel: als ik thuis kom te zitten, moet jij maar meer gaan werken. Dit gevecht kan escaleren, de relatie komt ernstig onder druk te staan door veranderde economische omstandigheden. De een voelt zich tekort gedaan door de falende ander, is gekwetst. De liefde is ver te zoeken.

Ongevraagd elkaar een plezier doen

Het voelt erg tegenstrijdig, maar juist als de druk hoger wordt en je geneigd bent nog scherper het ‘voor wat hoort wat’ principe toe te passen, moet je beiden een stapje terug doen om meer vanuit de hechtingscirkel de problemen op te lossen.

Maak eens een lijst van dingen waar je je partner ongevraagd een plezier mee kan doen, zoals de recent overleden psycholoog Dr Donald McGillavry aan echtparen vroeg die bij hem in therapie waren. Ongevraagd betekent het loslaten van het ‘voor wat hoort wat’ principe, de rivaliteit en de concurrentie. Richt je op een gezamenlijk doel en ga samen na welke oplossingen er in een crisis mogelijk zijn. Laat het wijzen naar elkaar, het ‘Ja maar hij, of als zij maar…’ los en probeer iets van het onvoorwaardelijke van het begin weer op te pakken.

Praktijkvoorbeeld

Een voorbeeld hiervan zag ik onlangs bij een echtpaar dat ik samen zag nadat de man zijn baan had verloren. Zijn vrouw vond dat ze niet een weekendje weg konden voordat hij weer geld binnenbracht. Een dergelijke eis maakt de relatie er niet leuker op en brengt de man in de positie van dat wat hij ook doet hij tekort schiet zolang er geen geld binnenkomt. Beiden lijden hieronder. Zij claimt en hij trekt zich terug, waardoor zij zich tekortgedaan voelt. Gelukkig konden ze dit samen oplossen doordat ze nog wisten waar ze elkaar ongevraagd een plezier mee konden doen: hij bouwde een mobiele chillhut in de tuin en zij nodigde voor een leuk feestje de buren uit. Geld kwam er daardoor ook vanzelf binnen, want buren wilden maar wat graag ook zo’n leuk huisje in de tuin.