Egoïsme heeft een slechte naam. Zeker bij vrouwen. Als je goed voor jezelf zorgt, krijg je al snel het stempel “egocentrisch” of “niet toegewijd genoeg”. Maar soms doet een beetje egoïsme meer goed dan kwaad.
Het blijft lastig: nee zeggen. Zelf vind ik het lastig om te zeggen dat een client niet kan komen op dagen dat ik aan mijn nieuwe boek werk. Ik kan toch wel voor één iemand een uitzondering maken? En als ik toch al één iemand heb ingepland, kan ik er net zo goed een tweede inplannen. Ben ik lekker efficiënt bezig.
Maar als ik denk aan de deadline van het nieuwe boek waaraan ik nu schrijf, ben ik helemaal niet zo goed bezig en gaan die afspraken ten koste van mezelf. Want bij mij gaat de stress omhoog als ik weer een dag niet geschreven heb, of wanneer ik privé dingen moet laten schieten, omdat ik zo nodig aan het werk moet.
Kortom, waar ik zelf soms last van heb, zie ik ook terug in mijn praktijk. Waarom is het toch zo moeilijk goed voor onszelf te zorgen en schuiven we steeds onze eigen behoefte opzij?
Waarom we onze eigen behoeftes opzij schuiven
In mijn praktijk zie ik Lisette. Ze is begin veertig, zit in de proeftijd van haar nieuwe baan. Voor haar heb ik een uitzondering gemaakt, ik zie haar op een schrijfdag, omdat ze echt op korte termijn een afspraak nodig leek te hebben. Ze vertelt dat ze een aardige, zorgzame vriend heeft die het liefst elke dag met haar samen is. Zij houdt van hem, maar raakt uitgeput van zijn symbiotische behoefte om altijd bij elkaar te zijn. Recent leidde dat tot een heftige paniekaanval en dat was de reden dat ze zich aanmeldde. Als ze haar vriend voorstelt om elkaar twee keer per week te zien, voelt ze zich egoïstisch. Want hoort liefde niet te betekenen dat je je volledig aan de ander geeft?
Deze angst om eigen behoeftes voorop te zetten komt niet alleen bij vrouwen voor. Ik zie het vaak in mijn praktijk. Ook Harrie heeft er last van. Hij herstelt langzaam van een burn-out en twijfelt aan zijn relatie. Hij is een “Maximizer”: altijd op zoek naar het beste. Geestelijke klik zonder aantrekkingskracht? Dan knaagt het. Fysieke vonk maar geen diepgaand gesprek? Dan ontbreekt er ook iets. Samenwonen ziet hij niet zitten. “Misschien ben ik gewoon egocentrisch,” zegt hij.
Wat Lisette en Harrie gemeen hebben, en wat ik zelf ook herken, is hun angst om egoïstisch te zijn. Alsof het ergste wat je kunt doen, is je eigen behoefte serieus nemen. Alsof je de ander te kort doet zodra je een grens trekt.
Egoïsme is ook goede zelfzorg
Hun “egoïsme” is niets meer dan een poging om niet te verstikken in aanpassing. Hun keuze voor zichzelf, zorgt ervoor dat zij ook goed voor die ander zijn en blijven.
En dat is precies de les: egoïsme is vaak een ander woord voor gezonde zelfzorg. Wie nooit “nee” zegt, loopt leeg. Wie zich altijd schikt, verliest zichzelf. En wie zichzelf verliest, maakt uiteindelijk keuzes die veel radicaler zijn dan een avond voor jezelf.