In deze tijd waarin je minder contact hebt met anderen, kun je ook zomaar het contact met jezelf kwijtraken. De ene keer hol je maar door en denk je plotseling: waarom allemaal? Op een ander moment ben je nauwelijks te porren voor actie, omdat je geen idee meer hebt wat je nu echt boeit. Hoe kom je dan nog tot jezelf?
‘I need to know how I work’, zegt de 24-jarige buitenlandse student Johny. Hij heeft het idee dat hij de greep op zichzelf kwijt is. Hij voelt zich vaak een zombie en snapt niet waarom hij zich gedraagt zoals hij doet. Hij heeft geen zin meer om lessen te volgen, maar wil wel graag zijn studie voortzetten. Hij wil met vrienden afspreken, maar heeft tegelijkertijd geen fut om wat te ondernemen. Als hij nou maar wist wat echt belangrijk voor hem is, dan zou hij zich ook weer kunnen motiveren om uit die malaise te komen. Maar dat is het hem nou juist: hij is het zicht op zichzelf kwijt en weet niet hoe hij dat terug kan krijgen.
Net als Johny voelen veel mensen zich stuurloos. Dat is begrijpelijk en vervelend, maar gelukkig kun je wel wat doen om meer in contact met jezelf te komen.
Contact met anderen
Je zelfbeeld is iets dat zich ontwikkelt in contact met anderen. Dat is al zo vanaf je geboorte. Vanaf het begin kun je huilen, en even later ook lachen. Je ouders reageren daarop door je eten te geven, te knuffelen of te verschonen. Zo krijg je via je ouders zicht op je eigen behoeften. En dat gaat een leven lang zo door. Op school zijn het de leraren en leeftijdgenoten die als spiegel fungeren. Ze zien je als persoon, en dat helpt om steeds meer duidelijkheid te krijgen over je eigen behoeftes. Vanuit contact met anderen leer je wat je waardeert. Daarop afgestemd handelen vormt je gevoel van eigenwaarde.
Als de interactie met anderen gedeeltelijk wegvalt, dat kan dat je gevoel van identiteit behoorlijk aantasten. Dat geldt zeker voor mensen die geen directe familie om zich heen hebben bij wie ze even kunnen uitblazen, zoals bij buitenlandse studenten het geval is. In zo’n geval heb je extra bronnen nodig om toch in contact te blijven met jezelf. Hier zijn alvast drie mogelijkheden die je kunnen helpen om weer te zien wat er echt toe doet voor jou.
1. Sta stil bij belangrijke gebeurtenissen in je leven
Dit kunnen positieve, maar ook negatieve gebeurtenissen zijn. Schrijf in detail op wat er gebeurde en wat die gebeurtenis je heeft gedaan. Wat zegt het over je waarden en interesses? Denk terug aan vakanties die belangrijk voor je zijn geweest. Wat vond je leuk? Wat zegt dat over je? Is er een manier om in het hier en nu dit vakantieplezier opnieuw te voelen? Denk ook eens terug aan tegenslag en verlies. Wat leerde je toen wat belangrijk voor je was? En wat zou een goede vriend zeggen over wat belangrijk voor je is?
2. Neem jezelf waar
Wat voel je als rechtop gaat zitten, rustig ademhaalt en je schouders ontspant? Eet iets dat je lekker vindt. Doe dat heel vertraagd en sta stil bij wat je proeft. Probeer geconcentreerd te luisteren naar muziek die je mooi vindt. En als je toevallig in de buurt van een bakker woont, loop daar dan langs en snuif de geur op van versgebakken brood, of sta even stil bij een andere geur die je fijn vindt. Dit soort oefeningen helpt je om, zoals dat heet, uit je hoofd en in je lijf te komen. En dan zul je misschien ook ontdekken dat je meer kennis over jezelf hebt dan je dacht.
3. De innerlijke stem
Je kunt jezelf met verschillende stemmen toespreken: je kunt je eigen criticus zijn, een strenge ouder, het slachtoffer dat lijdt onder alle, al of niet ingebeelde, kritiek, of de wanhopige die nergens een antwoord op weet. Maak eens een lijstje van de dingen die je jezelf voorhoudt. Zet tegenover de top drie naarste dingen die je tegen jezelf zegt een top drie van de positiefste opmerkingen. Als je jezelf nooit positief beoordeelt, neem dan de positiefste dingen die anderen weleens over je hebben gezegd. Gebruik die uitspraken om jezelf weerwoord te geven als je een negatief oordeel over jezelf uitspreekt.